Các lệnh cơ bản trong Linux thông dụng mà ai cũng cần biết

Các lệnh cơ bản trong Linux là một trong những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trên google về chủ đề Các lệnh cơ bản trong Linux. Trong bài viết này, coder.com.vn sẽ viết bài Các lệnh cơ bản trong Linux thông dụng mà ai cũng cần biết

Cũng giống như hệ điều hành Windows, khi sử dụng Linux bạn cũng nên tìm hiểu những lệnh Linux cơ bản để thực thi những thao tác nhanh chóng và đơn giản hơn. phía dưới là một số lệnh cơ bản trên Linux bạn nên biết.

Với một số lệnh bên dưới, bạn sẽ thấy các bộ lệnh với giải thích đơn giản, ví dụ minh họa chi tiết giúp bạn hoặc những người dùng Linux mà bạn đang hỗ trợ dùng hệ điều hành này nói chung , dòng lệnh trên Linux nói riêng tốt hơn.

Mục Lục

1. Một số lưu ý quan trọng về Linux Terminal

Để mở Terminal mau chóng từ GUI, nhấn tổ hợp phím Ctrl + Alt + T.

Mổ bổ hầu như những lệnh Linux:

[sudo] command [optional switch] [file or directory path]

Sử dụng sudo sẽ chạy bất cứ một lệnh nào đó dưới quyền Admin. đa phần những lệnh Linux dùng để cài đặt/gỡ bỏ những tệp hệ thống một chương trình, sử dụng nào đó để đòi hỏi sudo.

2 Làm quen với account

Các lệnh này sẽ giúp người dùng Linux mới làm quen với tài khoản Linux của mình.

Lệnh	công dụng	ví dụ
pwd	Hiển thị địa điểm hiện tại tại hệ thống file.	pwd
whoami	Hiển thị tên người sử dụng – hữu ích nhất nếu như chuyển đổi người dùng bằng lệnh su và cần được nhắc nhở về tài khoản nào đang được sử dụng	whoami
ls	bổ sung một danh sách file. Với tham số -a, lệnh hiển thị những tệp có tên khởi đầu bằng dấu chấm (ví dụ: .bashrc). Với tham số -l, lệnh hiển thị quyền, kích thước file và ngày/giờ cập nhật mới nhất.	ls ls -a ls -l
env	Hiển thị thiết lập môi trường người dùng (ví dụ: đường dẫn tìm kiếm, kích thước phần lịch sử được ghi lại, thư mục chính, v.v…)	env
echo	Lặp lại phần văn bản mà người sử dụng cung cấp hoặc hiển thị giá trị của một vài biến.	echo hello echo $PATH
history	Liệt kê các lệnh đã đưa rõ ra trước đây.	history history \| tail -5
passwd	thay đổi mật khẩu. lưu ý rằng những đòi hỏi khó khăn có khả năng được thi hành.	passwd history \| tail -5

3 xây dựng một thư mục mới

mkdir là lệnh thao tác với folder căn bản trên Linuxvà giúp bạn tạo một folder mới nhanh chóng. Cú pháp câu lệnh:

mkdir thư mục

Lưu ý:

folder là tên folder bạn muốn tạo. Chẳng hạn nếu bạn muốn tạo thư mục có tên là backup thì cú pháp là:

mkdir /home/marin/backup

Trong hoàn cảnh nếu muốn xây dựng một thư mục chứa nhiều folder con, bạn có thể sử dụng tùy chọn “-p”. Giả sử, bạn có thư mục foo , có quyền truy xuất vào nó:

mkdir -p /foo/bar/baz

Lệnh trên sẽ tạo folder bar, thư mục baz nằm tại bar; bar và baz nằm tại /foo đã có.

Xem thêm: Business Intelligence là gì? Các thuật ngữ thông dụng mà doanh nghiệp đang dùng

4. Tìm kiếm folder hiện trong

Nếu muốn tìm kiếm folder hiện trong của bạn, bạn có thể dùng lệnh pwd.

Ví dụ như:

marin@[LinuxVeda]:[~/work]$ pwd/home/marin/work

5 Tạo , thay đổi các file

Các hệ thống Linux cung cấp các lệnh để tạo những tệp. người dùng có khả năng chọn trình biên soạn văn bản ước muốn. một vài lệnh yêu cầu người dùng phải thành thạo trước khi sử dụng, còn các lệnh khác thì khá giản đơn.

Lệnh	tính năng	ví dụ
nano	Một trình chỉnh sửa văn bản dễ sử dụng, đòi hỏi người sử dụng di chuyển trong tệp bằng các phím mũi tên và Mang đến các chuỗi điều khiển để định vị văn bản, lưu những điều chỉnh, v.v.	nano myfile
vi	Một trình thay đổi tinh vi hơn, cho phép người dùng nhập các lệnh để tìm , thay đổi văn bản, hành động những điều chỉnh tổng thể, v.v…	vi myfile
ex	Một trình soạn thảo văn bản được thiết kế cho các lập trình viên , có cả cơ chế trực quan và dòng lệnh.	ex myfile
touch	tạo một tệp nếu như nó chưa hiện hữu hoặc cập nhật timestamp nếu như nó đã được tạo.	touch newfile touch updatedfile
>	xây dựng file bằng cách hướng đầu ra cho chúng. ≫ tạo một tệp trong thời gian >> gắn với một tệp hiện có.	cal > calendar ps > myprocs date >> date.log

6. Đọc một vài tệp

Thông thường bạn phải cân nhắc thông tin của nhiều tệp khác nhau. Việc rà soát những tệp khác nhau thường xuyên thường khá phức tạp và tốn thời gian. do đó cách đơn giản nhất để đọc thông tin của chúng là sử dụng câu lệnh cat. Cú pháp câu lệnh khá đơn giản:

Có thể bạn quan tâm: Stored Procedure là gì? Cách viết và sử dụng Stored Procedures hiện nay?

cat file

Chỉ cần điều chỉnh tệp bằng tên tệp bạn muốn đọc. kết quả bạn sẽ Quan sát thấy thông tin của file có mặt ở cuối Terminal.

chẳng hạn như như:

cat script.sh

ngoài ra bạn có khả năng dùng lệnh cat cho nhiều tệp cùng một lúc:

cat tệp-1 tệp-2.

Đầu ra của lệnh sẽ hiện thị thông tin các tệp theo thứ tự nội dung của tệp – 1 rồi đến thông tin file -2.

Ngoài ra, Linux bổ sung một vài lệnh để xem xét nội dung và thực chất của các tệp. Sau đây chính là một vài lệnh hữu ích nhất.

Lệnh	tính năng	chẳng hạn như
cat	Hiển thị tất cả nội dung của một file văn bản.	cat .bashrc
more	Hiển thị thông tin của file văn bản. Nhấn phím bí quyết để di chuyển đến từng đoạn bổ sung.	more .bash_history
less	Hiển thị thông tin của tệp văn bản, tuy nhiên cho phép quay quay lại bằng phím mũi tên lên trên.	less .bash_history
file	lựa chọn những file theo loại (ví dụ: văn bản ASCII, file thực thi, hình ảnh, thư mục)	tệp myfile tệp ~/.bashrc tệp /bin/echo

7. Sao chép hoặc di chuyển tệp

Việc sao chép hoặc di chuyển tệp tại Linux terminal khá dễ dàng và giản đơn.

Để sao chép một tệp, bạn có thể sử dụng lệnh: cp.
Để di chuyển 1 tệp bạn sử dụng câu lệnh: mvoflder.

Cả 2 lệnh dùng khá đơn giản. Với lệnh cp. Để sao chép một file, bạn điền tên file , nhập tên file copy mới. Ví dụ:

cp file1 file2

Trên câu lệnh trên sao chép file1 , tạo ra file2 có chứa nội dụng file1. Bạn có khả năng dùng cp để sao chép thư mục. Điều đặc biệt cần chú ý khi muốn sao chép một folder bạn nên dùng tùy chọn -r.

Nói cách khác, cp -r sẽ sao chép thông tin của một folder chắc chắn (và những thư mục con) sang thư mục bạn xác định. bên cạnh đó bạn có khả năng dùng cp với đường dẫn đầy đủ:

cp -r /home/marin/work/ /home/marin/backup

Câu lệnh trên sẽ sao chép thông tin của folder “work” lịch sự thư mục mới có tên “backup”.

Nếu như mong muốn sao chép tất cả các tệp và thư mục của một thư mục sang trọng một thư mục khác, bạn có thể sử dụng ký tự “*”. Ký tự được sử dụng để tìm những cổng thích hợp (trường hợp này là các file , thư mục). Ví dụ:

cp /home/marin/work/* /home/marin/backup/

tiếp đến là lệnh mv. Cú pháp câu lệnh:

mv file1 file2

Câu lệnh trên đổi tiên file1 thành file2. cũng giống như với folder cũng thế. tuy vậy nếu bạn chỉ định 1 file , 1 folder, tệp sẽ được di chuyển vào trong folder. Chẳng hạn:

mv /home/marin/file1 /home/marin/work/

Trong câu lệnh trên sẽ di chuyển file1 từ “/home/marin/” lịch sự “/home/marin/work/”. nếu bạn mong muốn di chuyển tổng cộng các tệp tại một folder quý phái folder khác, bạn có thể sử dụng ký tự “*”:

mv /home/marin/work/* /home/marin/backup/

8 Xóa các file và thư mục

Nnhư muốn xóa một folder hoặc một tệp bạn có khả năng sử dụng lệnh rm. Điều quan trọng bạn cần chú ý là khi sử dụng lệnh này để xóa một file hoặc folder, các tệp này không thể restore được. Để xóa 1 tệp bạn thực hiện:

rm /home/marin/useless-file.txt

Bạn có thể sử dụng rm với nhiều tùy chọn khác nhau. một vài tùy chọn quan trọng như:

-f: buộc xóa những tệp có công bố nhắc nhở
-i: nhắc nhở trước thời gian xóa
-r: xóa bỏ các folder đệ quy
-d: xóa các folder rỗng
-v: giải thích đang hành động nhiệm vụ gì

9. Tìm file

Có hai lệnh có thể giúp người sử dụng tìm file trên Linux, tuy nhiên chúng hoạt động rất không giống nhau. Một lệnh tìm kiếm hệ thống tệp, còn lệnh kia xem xét cơ sở dữ liệu được tạo trước đó.

Lệnh	công dụng	chẳng hạn như
find	Định vị các file dựa trên những mục tiêu được cung cấp (tên, loại, chủ sở hữu, quyền, kích thước file, v.v…). Trừ khi được bổ sung một địa điểm để bắt đầu tìm kiếm, còn nếu như không lệnh này chỉ tìm tại thư mục hiện hành.	find . -Name myfile find /tmp -type d
locate	Định vị những tệp bằng việc sử dụng thông tin của /var/lib/mlocate/mlocate.db được cập nhật bằng lệnh updateb chạy qua cron. Không đòi hỏi vị trí khởi đầu.	locate somefile locate “*.html” -n 2

Lưu ý: cụ thể về lệnh find có tại phần phía dưới.

Xem thêm: Native App là gì? Ưu và nhược điểm khi dùng Native App hiện nay 2020

10. Liệt kê thông tin thư mục

Để liệt kê danh sách những folder, bạn có thể dùng lệnh ls:

Lệnh “ls” có thể thu thập các thông số không giống nhau giúp bạn điều chỉnh đầu ra của câu lệnh. chẳng hạn như, với thông số “-a” sẽ hiển thị tất cả những file và folder, trong số đó có cả folder ẩn có chứa “-a”.

Nếu muốn đầu ra của câu lệnh hiển thị danh sách nội dung chi tiết từng file , folder, bạn có thể sử dụng tùy chọn “-l” (L):

ls -l You can try different

Bên cạnh đó bạn có khả năng kết hợp những thông số để hiển thị nội dung cụ thể tổng cộng những file:

ls –al

11. Tìm kiếm lệnh Linux trước đó

Nhấn phím Up sẽ hiển thị câu lệnh Linux sau cùng bạn dùng chiến thắng. không hề có câu lệnh lỗi nào hiển thị tại đây cả.

Bên cạnh đó bạn có khả năng sử dụng lệnh history để coi tất cả các lệnh Linux đã từng dùng trên Terminal.

12. Mật khẩu vô hình

Khi được đòi hỏi nhập mật khẩu, giả sử tại trường hợp dùng sudo, khi bạn gõ password trên màn hình sẽ không hiển thị gì cả, không hề có ngôi sao hay dấu chấm… Sau khi nhập ngừng mật khẩu, bạn nhấn Enter là okeyy.

13. Sao chép , dán lệnh Linux

Để sao chép hoặc dán lệnh Terminal, bạn chẳng thể sử dụng tổ hợp phím quen thuộc Ctrl + C , Ctrl + V.

Thay vào đấy bạn có thể sử dụng Ctrl + Shift + C , Ctrl + Shift + V hoặc kích chuột phải rồi chọn Copy hoặc Paste từ menu ngữ cảnh.

14. Hiển thị tiến trình tại hệ thống Linux

Một trong những công việc không thể thiếu khi quản trị hệ thống Linux đấy là làm chủ những tiến trình hiện đang chạy. Khi đã biết được những tiến trình nào đang chạy bạn có thể tắt những tiến trình gây giảm tốc độ của hệ thống. bên cạnh đó, thông tin về các tiến trình hệ thống cho chúng ta biết nên tắt tuy nhiên tiến trình giúp cho hệ thống vận hành bất ổn. thế nên việc hiểu được các tiến trình nào đang chạy trên hệ thống cực kì quan trọng. Linux hỗ trợ nhiều cách kiểm tra tiến trình, một trong số đó là dùng lệnh ps. Khi dùng lệnh này mọi nội dung về các tiến trình đang chạy sẽ được hiển thị. Bạn chỉ cần nhập cú pháp lệnh sau vào cửa sổ terminal:

# ps aux | less

Hình 1: nội dung tiến trình đang chạy tại hệ thống.

ngoài ra lệnh này có thể dùng cộng với một vài tham số khác như:

# ps –A: kiểm duyệt mọi tiến trình trong hệ thống.
# ps -U root -u root –N: kiểm duyệt mọi tiến trình ngoại trừ các tiến trình hệ thống.
# ps -u username: kiểm duyệt những tiến trình được thực hiện bởi một người dùng chắc chắn.

Hoặc bạn có khả năng sử dụng lệnh # top để coi những tiến trình đang chạy trên hệ thống trong khi thực.

15. Kiểm tra nội dung Socket , nội dung mạng TCP/UDP

Sau khi cấu hình những dịch vụ mạng của hệ thống Linux, bạn nên giữ lại tab của những cổng đang thực sự nhận tín hiệu trên bố cụ và giao diện mạng của hệ thống. điều này rất quan trọng vì hệ thống có thể bị xâm nhập qua những cổng mở. Có một vài Công Cụ quản lý Linux thông báo cho người dùng biết thông tin của những cổng mởvà truy xuất vào những cổng đang mở trên mạng. Một tại những phương pháp đơn giản và tin tưởng nhất đấy là dùng lệnh ss để kiểm duyệt nội dung Socket, bên cạnh đó lệnh này còn có khả năng hiển thị nhiều thông tin TCP , thông tin tình trạng hơn các công cụ khác. Lệnh ss này bổ sung thông tin về:

Mọi Socket TCP.
Mọi Socket UDP.
Mọi liên kết chặt chẽ ssh/ftp/http/https.
Mọi tiến trình cục bộ được liên kết chặt chẽ tới máy chủ X.
Mọi Socket TCP tại tình trạng FIN-WAIT-1.

dưới đây là một số lệnh ss:

# ss –s: Hiển thị tổng số Socket.

Hình 2 thông tin kết xuất khi chạy lệnh # ss –s.

# ss -1: Hiển thị mọi cổng mở.

Hình 3 nội dung kết xuất khi chạy lệnh # ss -1.

# ss –pl: kiểm tra tên tiến trình sử dụng Socket mở dùng lệnh sau:
# ss -lp | grep: kiểm tra người sử dụng đang làm việc với Socket mở.
# ss -t –a: Hiển thị mọi Socket TCP.
# ss -u –a: Hiển thị mọi Socket UDP.

16. Theo dõi Average CPU Load và Disk Activity

Nếu là một quản trị viên hệ thống Linux, bạn nên biết giải pháp duy trì một sự cân bằng hợp lý trong lúc tải đầu vào , đầu ra giữa các ổ đĩa vật lý. Bạn có khả năng điều chỉnh cấu hình hệ thống để thực hiện tác vụ này. tuy nhiên có một cách đơn giản hơn rất nhiều đấy là sử dụng lệnh isostat để quan sát cũng như quản lý hệ thống thiết bị tải đầu vào và đầu ra trong Linux bằng cách theo dõi thời gian hoạt động , tốc độ truyền trung bình của các thiết bị này. Lệnh này sẽ công bố nội dung của CPU (Central Processing Unit), nội dung đầu vào , đầu ra cho các thiết bị, phân vùng và hệ thống tệp mạng (NFS).

Khi chạy lệnh isostat nội dung kết xuất có dạng:

Hình 4 nội dung hiển thị khi chạy lệnh isostat.

Để thu thập nội dung thư mục NFS bạn hãy sử dụng lệnh sau:

# iostat –n

17. Kiểm duyệt Memory Map của những tiến trình trong Linux

Khi làm việc tại hệ thống Linux có thể bạn phải cần kiểm tra dung lượng bộ nhớ sử dụng trong hệ thống. Linux tích hợp nhiều lệnh cho phép kiểm duyệt dung lượng bộ nhớ chiếm dụng. trong số đó có một lệnh dễ dàng giúp hiển thị thông tin tổng dung lượng đã chiếm dụng và chưa chiếm dụng của bộ nhớ vật lý , tổng dung lượng bộ nhớ đó là lệnh miễn phí.

Sau khi chạy lệnh này bạn sẽ thấy tổng dung lượng đã chiếm dụng , chưa chiếm dụng của bộ nhớ vật lý và tổng dung lượng bộ nhớ trong hệ thống. bên cạnh đó nó còn hiển thị nội dung bộ nhớ đệm mà các nhân dùng.

Hình 5. thông tin hiển thị Khi mà đã chạy lệnh miễn phí

18. kiểm duyệt thời gian vận hành của hệ thống

Bạn có muốn được biết máy chủ đã vận hành bao lâu? nếu muốn bạn chỉ cần sử dụng lênh uptime để kiểm tra thời gian mà hệ thống đã vận hành. Lệnh đơn giản này không chỉ cho bạn biết thời gian hệ thống vận hành mà còn cho biết lượng người sử dụng đã đăng nhập vào hệ thống tại một khoảng thời gian trước đấy.

Hình 6. hậu quả lệnh uptime.

19. Kiểm tra người dùng đăng nhập

Ngoài những Công Cụ quản lý Linux, bạn có thể dùng một lệnh để kiểm tra những người dùng nào đã thực hiên đăng nhập vào hệ thống , những gì họ đã thực hiện. Lệnh này sẽ xuất hiện thời gian hiện tại, thời gian hệ thống đã vận hành, lượng người dùng đã đăng nhập.

Bên cạnh đó lệnh này cũng hiển thị lượng tải trung bình trong mỗi 1, 5. và 15 phút. Lệnh này rất có ích với các Admin hệ thống muốn dùng nội dung tải trung bình để hoạch định dung lượng.

Để kiểm tra ai đã đăng nhập vào hệ thống và những tác vụ họ đã thực hiện bạn chỉ cần chạy lệnh sau:

# w username

Hình 7. nội dung hiển thị Sau khi chạy lệnh # w username.

2.. Làm chủ hành vi hệ thống, phần cứng , nội dung hệ thống trong Linux

Với không ít người dùng Linux, làm chủ hệ thống là một tác vụ phức tạp. hầu như những bản cung cấp Linux tích hợp khá là nhiều công cụ làm chủ. những Công Cụ kiểm soát này bổ sung các phương pháp có khả năng được ứng dụng để kiểm tra nội dung hành vi hệ thống. Việc làm chủ hệ thống cho phép người sử dụng theo dõi tác nhân kỹ năng thực thi của hệ thống bị cản trở. một trong những tác vụ thiết yếu của quá trình kiểm soát hệ thống là tra cứu thông tin về hành vi hệ thống, phần cứng , nội dung bộ nhớ. Có một lệnh giản đơn giúp hiển thị nội dung về tiến trình, bộ nhớ, trang ghi, nhóm IO, lỗi và hành vi CPU đấy là lệnh vmstat.

Bạn chỉ cần nhập lệnh sau vào cửa sổ terminal:

# vmstat 3.

Hình 8 nội dung kết xuất của lệnh # vmstat 3.

Bên cạnh đó bạn có khả năng sử dụng lệnh # vmstat –m để kiểm tra nội dung bộ nhớ, , lệnh # vmstat –a để hiển thị thông tin trang nhớ đang hoạt động , không hoạt động.

Hình 9 nội dung hiển thị Khi mà đã chạy lệnh # vmstat –a.

2.. Kiểm duyệt nội dung phần cứng của hệ thống Linux

Với một số người dùng Linux thì việc kiểm tra thông tin phần cứng thật không dễ dàng. Linux là một hệ thống khó khăn nhưng nó lại tích hợp một số Công Cụ giúp lấy thông tin cụ thể của phần cứng, chẳng hạn chúng ta có thể dùng một lệnh khá giản đơn để kiểm tra nội dung đĩa cứng trên hệ thống đấy là lệnh hdparm. Lệnh này cung cấp một giao diện dòng lệnh để thực hiện quan sát cũng như quản lý nhiều loại đĩa cứng được hệ thống phụ điều khiển thiết bị ATA/IDE của Linux giúp đỡ. Nó cung cấp một lệnh giúp hiển thị nội dung xác minh như dung lượng, thông tin cụ thể, … trực tiếp từ ổ đĩa. thông tin này được lưu dưới một định dạng mở bát ngát mới. Bạn chỉ cần đăng nhập dưới quyền root user , dùng lệnh sau:

# hdparm -I /dev/sda

Hoặc dùng lệnh:

$ sudo hdparm -I /dev/sda

khi đó thông tin về đĩa cứng của hệ thống sẽ lập tức hiển thị.

Hình 10: nội dung cụ thể của đĩa cứng.

2.. Những lệnh giải quyết tập tin trên Linux

Lệnh để di chuyển bao quanh hệ thống file Linux là ls, tuy nhiên có những biến thể.

Lệnh Linux	Nhiệm vụ lệnh sẽ làm
ls	Liệt kê thông tin folder hiện trong
ls -al	Liệt kê thông tin folder bao gồm cả file ẩn
cd dir	Di chuyển từ folder hiện trong lịch sự thư mục dir
cd	Chuyển từ folder hiện tại về thư mục riêng (thường là [Tên User] ở Home)
cd ..	Di chuyển lên (về /) một thư mục từ địa điểm hiện tại.
cd	mang người dùng đến địa điểm được chỉ định. nếu như địa điểm khởi đầu bằng /, nó được coi là tương đối với folder gốc và địa điểm hiện trong. Ký tự ~ biểu hiện cho thư mục Home. Ví dụ: cd /tmp cd Documents cd ~/Documents
pwd	Hiện thư mục hiện tại
mkdir quantrimang	tạo thư mục mới có tên là quantrimang
rm filemuonxoa	Xóa file có tên là filemuonxoa
rm -r thumuccanxoa	Xóa thư mục có tên là quantrimang
rm -f filecanxoa	nắm xóa tệp có tên là filecanxoa
rm -rf thumuccanxoa	cầm xóa thư mục có tên là thumuccanxoa
cp file1 file2	Sao chép file1 sang file2
cp -r dir1 dir2	Sao chép thư mục dir1 sang trọng dir2 , xây dựng dir2 nếu như chưa có dir2
mv file1 file2	Di chuyển file1 đến chỗ file2 hoặc đổi tên file1 thành file2. nếu file2 có sẵn thì di chuyển file1 vào file2
ln -s tenfile link	xây dựng liên kết biểu tượng có tên là đường link đến file có tên là tenfile
touch filecantao	xây dựng hoặc cập nhật tập tin filecantao
cat > tenfile	Nhập từ bàn phím (đầu vào chuẩn – standard input) vào tập tin tenfile mới
more tenfile	Hiện nội dung tệp có tên là tenfile
head tenfile	Hiện 10 dòng đầu của tập tin tenfile
tail tenfile	Hiện 10 dòng cuối của tập tin tenfile
tail -f tenfile	Hiện nội dung của tập tin tenfile , cập nhật liên tục trong thời gian thực
tail -f -n N tenfile	Hiện nội dung của tập tin tenfile , cập nhật liên tục, giới hạn N dòng

2. Các lệnh mạng trên Linux

Quantrimang.com đã có một bài chỉ dẫn khá cụ thể về những lệnh làm việc với mạng trên Linux, bạn quan tâm có khả năng xem xét thêm nha.

2.. Khởi đầu, dừng , liệt kê các service

Những lệnh này cho phép người dùng hiển thị các service cũng như bắt đầu và dừng chúng.

Lệnh	công dụng	chẳng hạn như
systemctl	Lệnh systemctl có thể bắt đầu, dừng, khởi động lại và load lại các service, cần có quyền admin.	sudo systemctl stop apache2.service sudo systemctl restart apache2.service sudo systemctl reload apache2.service
service	Liệt kê các service và cho biết liệu chúng có đang chạy không.	service –status-all

2.. xác định phiên bản hệ điều hành

Bảng phía dưới liệt kê các lệnh sẽ hiển thị chi tiết về hệ điều hành Linux đang chạy trên hệ thống.

Lệnh	công dụng	ví dụ
uname	Hiển thị nội dung về phiên bản hệ điều hành tại một dòng văn bản.	uname -a uname -r
lsb_release	Trên các hệ thống dựa trên Debian, lệnh này hiển thị nội dung về hệ điều hành bao gồm codename và ID nhà quản lý phân phối.	lsb_release -a
hostnamectl	Hiển thị thông tin trên hệ thống bao gồm tên máy chủ, loại chassis (thùng máy), hệ điều hành, kernel và cấu trúc.	hostnamectl

2. Đo hiệu suất hệ thống

Sau đây chính là một số Công Cụ hữu ích để kiểm tra hiệu suất hệ thống.

Lệnh	công dụng	ví dụ
top	Hiển thị các tiến trình đang chạy cộng với việc dùng tài nguyên , dữ liệu hiệu năng hệ thống. có thể hiển thị các tiến trình cho một người dùng đã chọn hoặc tất cả người sử dụng. các tiến trình có thể được bố trí theo những mục tiêu không giống nhau (theo mặc định là mức độ sử dụng CPU).	top top jdoe
atop	giống như lệnh trên nhưng hướng nhiều đến hiệu năng hệ thống hơn so sánh với các tiến trình đơn lẻ.	atop
free	Hiển thị bộ nhớ và bàn luận tổng bộ nhớ, phần đã dùng , còn trống.	miễn phí
df	Hiển thị việc sử dụng không gian ổ đĩa hệ thống của tệp.	df df -h

2.. Quan sát cũng như quản lý người dùng và nhóm

Các lệnh để xây dựng và xóa account người dùng , các group khá giản đơn.

Lệnh	chức năng	chẳng hạn như
useradd	Thêm tài khoản người sử dụng mới vào hệ thống. Tên người sử dụng là tóm buộc. các trường khác (mô tả người sử dụng, shell, password lúc đầu, v.v…) có khả năng được chỉ định. thư mục chính sẽ mặc định là /home/username.	useradd -c “John Doe” jdoe useradd -c “Jane Doe” -g admin -s /bin/bash jbdoe
userdel	Xóa account người dùng khỏi hệ thống. Tùy chọn -f mãnh liệt hơn, xóa những file chính , file người sử dụng khác ngay cả khi người dùng vẫn đăng nhập.	userdel jbdoe userdel -f jbdoe
groupadd	Thêm một group người dùng mới vào hệ thống, cập nhật /etc/group.	groupadd developers
groupdel	Xóa group người sử dụng khỏi hệ thống.	groupdel developers

2.. Thiết lập , chạy những tiến trình theo lịch

Các tác vụ có khả năng được lên lịch để chạy định kỳ bằng cách dùng lệnh được liệt kê dưới đây.

Lệnh	tính năng	chẳng hạn như
crontab	cài đặt và quan sát cũng như quản lý những tiến trình theo lịch. Với tùy chọn -l, các công việc định kỳ được liệt kê. Với tùy chọn -e, những công việc định kỳ có thể được thiết lập để chạy ở những khoảng thời gian đã chọn.	crontab -l crontab -l -u username crontab -e
anacron	Cho phép người sử dụng chỉ chạy những công việc theo lịch trình hàng ngày. nếu hệ thống bị tắt khi một công việc được lên lịch chạy, nó sẽ chạy khi hệ thống khởi động.	sudo vi /etc/anacrontab

2.. Cập nhật, cài đặt , liệt kê những áp dụng

những lệnh để cài đặt , cập nhật ứng dụng tùy thuộc vào phiên bản Linux đang dùng, cụ thể là dựa trên nền tảng Debian hay RPM.

Lệnh	chức năng	chẳng hạn như
apt update	Trên những hệ thống dựa trên Debian, lệnh này cập nhật danh sách các gói có sẵn , các phiên bản của chúng, tuy nhiên không thiết lập hoặc nâng cấp bất kỳ gói nào	sudo apt update
apt upgrade	Trên các hệ thống dựa trên Debian, lệnh này cài đặt những phiên bản mới hơn của những gói đã có.	sudo apt upgrade
apt list	Liệt kê tổng cộng các gói được cài đặt trên hệ thống dựa trên Debian. Với tùy chọn –upgradable, nó chỉ hiển thị các gói có bản nâng cấp.	apt list apt list –installed apt list –upgradable
apt install	Trên các hệ thống dựa trên Debian, lệnh này cài đặt gói được đòi hỏi.	sudo apt install apache2
yum update	Trên những hệ thống dựa trên RPM, lệnh này cập nhật tổng cộng hoặc các gói được chỉ định.	sudo yum update yum update mysql
yum list	Trên các hệ thống dựa trên RPM, lệnh này liệt kê các gói.	sudo yum update mysql
yum install	Trên những hệ thống dựa trên RPM, lệnh này cài đặt gói được đòi hỏi.	sudo yum -y install firefox
yum list	Trên những hệ thống dựa trên RPM, lệnh này liệt kê các gói đã biết , đã cài đặt.	sudo yum list sudo yum list –installed

3.. Tắt và khởi động lại

các lệnh tắt và khởi động lại hệ thống Linux yêu cầu quyền admin. các tùy chọn như +15 là số phút mà lệnh sẽ đợi trước khi yêu cầu tắt máy được hành động.

Lệnh	công dụng	chẳng hạn như
shutdown	Tắt hệ thống tại thời điểm đòi hỏi. Tùy chọn -H tạm dừng hệ thống, còn tùy chọn -P sẽ tắt nguồn.	sudo shutdown -H now shutdown -H +15 shutdown -P +5
halt	Tắt hệ thống tại thời điểm đòi hỏi.	sudo halt sudo halt -p sudo halt –reboot
poweroff	Ngắt nguồn khỏi hệ thống trong thời điểm yêu cầu.	sudo shutdown -H now sudo shutdown -H +15 sudo shutdown -P +5

3.. Lệnh bảo mật Linux

Mình đã tổng hợp 20+ lệnh bảo mật Linux không thể thiếu, rất cần thiết cho các vấn đề bảo mật trên Linux, bạn cần thì xem xét thêm nhé.

Nguồn: https://quantrimang.com/

Trending Tags